TARİHÇE
Terme´nin tarihi M.Ö. 1OOO yılına kadar iner. Terme adının Termisus veya Termodon'dan geldiği söylenmektedir. İlçenin halkının Gaşkalar olduğu sanılmaktadır. Hititler Samsun´a kadar yayılınca Gaşkalı´larıda yönetimleri altına almışlardır. Bazı tarihçilere göre Terme´ye Amazonların yerleştikleri kabul edilmektedir. Hatta M.Ö.562´lerde Samsun kurulurken Terme şehrinin mevcut olduğu belirtilmektedir. Türklerin Anadolu´ya hakim olmaya başladıkları 11.yüzyıla kadar Terme´ye Hititler, Frigler, Medler, Persler ve Romalılar hakim olmuşlardır. 395 yılından itibaren Terme Roma İmparatorluğunun Doğu yani Bizans Devletinin hakimiyetine girmiştir. Türklerin 1048 Pasinler, 1071 Malazgirt zaferlerini kazanmalarıyla birlikte, Önce Doğu Anadolu Bölgesindeki Bizans hakimiyeti sona erdirildi. Doğu Karadeniz Bölgesinde ilk önce Çoruh Vadisi´nden içlere doğru giden Türk-Çepni boyu görüldü. 1204 tarihinde Bizans, Latinlerin istilasına uğrayınca İstanbul´dan kaçanlar Trabzon´da Kommenler Devletini kurdular.Bu Devlet zaman zaman Samsun´a kadar hakim oldu.l.Alaeddin Keykubat zamanında (1219-1236) Terme dahil bütün Karadeniz sahili Anadolu Selçuklularının yönetimine girmiş oldu. Moğolların istilasından sonra bu bölgenin genel valiliği Uygur Türkü olan Eretna Bey´e verildi. Eretna Bey, Amasya, Samsun, Tokat, Sivas, Kayseri bölgesinde kendi adıyla devletini kurdu.
1381´de Kadı Burhanettin, Eretna Beyliğini ele geçirince Termedonun bölgesine bağlandı. Bu arada Samsun ve civarında Canik Beyliği de kurulmuştur.1398 yıllarında Yıldırım Beyazit Amasya ve Karadeniz bölgesini alınca Taceddin Oğulları ve Canik Beyleri Osmanlı yönetimini kabul ettiler. Bundan sonra Terme Kazası Cumhuriyet dönemine kadar Canik Mutasarrıflığının idaresinde yönetildi. Bu arada Terme 1.Dünya Savaşı yıllarında Eylül 1916 da Ruslar tarafından bombalandı, ve zararlar gördü. Milli Mücadele döneminde Rum ve Ermenilerden oluşan çeteler Terme´yi yakıp yıkma faaliyetlerine başladılar. Bölgedeki bu çete faaliyetlerine karşı silahlanan kahraman yöre halkı Rum ve Ermeni çetelerini zararsız hale getirmesini bildi. Mustafa. Kemal 1919 yılında Milli Mücadeleyi başlatmak için Samsun´a çıktığında Onu karşılayanlar arasında Terme´den Hacı Kuzu Fevzi Efendi´de bulunuyordu.
COĞRAFYA Terme ilçesi, Orta Karadeniz Bölgesinde, Samsun iline bağlı Samsun-Ordu Devlet karayolu üzerinde kurulu olup Samsun iline 57 km uzaklıktadır. En yakın yerleşim birimlerinden Çarşamba ilçesine 22 km, Ünye ilçesine 32 km uzaklığı bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 583 km² dir. Doğusunda Ünye ilçesi, batısında Çarşamba ve Salıpazarı ilçeleri, kuzeyinde Karadeniz ve güneyinde Akkuş ilçeleri ile çevrilidir. İlçemiz denizden 0-3-10 km den başlayarak yavaş yavaş yükselen verimli ve yeşilliklerle kaplı arazi yapısına sahiptir. En önemli akarsuyu Terme Çayı'dır. Diğer akarsuları Akçay Deresi, Miliç Irmağı ve Karaboğaz Suyu olup, ayrıca Simenit ve Akgöl gölleri de doğal güzelliğe sahip yerlerdendir.
NÜFUS 2000 yılında yapılan nüfus sayım sonuçlarına göre ilçe merkezi nüfusu 25.052, Evci Kasabası nüfusu 4.906, Sakarlı Kasabası nüfusu 4.328, Bazlamaç Kasabası nüfusu 2.970, Kocaman Kasabası nüfusu 2.643, Ambartepe Kasabası nüfusu 3.075, Hüseyinmescit Kasabası nüfusu 2.716, Gölyazı Kasabası nüfusu 2.127, Söğütlü Kasabası nüfusu 2.036, Kozluk Kasabası nüfusu 2.489 olup beldelerin toplam nüfusu 27.290 ve 58 köyün toplam nüfusu 29.819 olup toplam nüfus 82.161'dir.
İDARİ DURUM Terme ilçesi bir merkez, dokuz kasaba olmak üzere 10 Belediye, 46 mahalle ve 58 köyden oluşmaktadır. İlçenin yerleşim durumu geniş bir alana yayılmıştır. Dokuz mahalleden oluşmaktadır. Evci'nin yedi, Sakarlı'nın yedi, Bazlamaç'ın altı, Kocaman'ın iki, Ambartepe'nin dört, Söğütlü'nün üç, Gölyazı'nın üç, Hüseyinmescit'in üç ve Kozluk'un iki mahallesi bulunmaktadır. Yerleşim durumu ilçe merkezinde birbirine yakın, kasabalarda merkez yaklaşık, dışa doğru açıldıkça dağınık durumdadır. Köylerde ise köyün tamamına yaygın bir yerleşim gözlenmektedir. Mera durumu, ilçe merkezinde Sarıyazı, Evci ve Sakarlı Belediyelerine ait meralar bulunmaktadır. Vatandaşlar genellikle kendilerine ait tarlalardan istifâde etmektedirler. Oba, yayla ve yaylak yoktur.
SOSYAL DURUM İlçe genelinde toprak ve kerpiç konut yoktur. %5 oranında ahşap, %95 betonarme ve yığma tuğla konutlardan oluşmaktadır. İlçemiz genelinde son yıllarda hızlı bir konut yapımı sürdürülmektedir. Konut sıkıntısı yok denecek kadar azdır. İlçemiz denizden 3 km iç kısımda kurulu olduğundan deniz manzarasından yoksundur. Buna rağmen sosyal yönden önemli bir gelişme sağlamıştır. Halkın dinlenme ve gezme ihtiyacını karşılayacak geniş park ve bahçeler bulunmaktadır. Sahil şeridinde bulunan eğlence ve dinlenme yerleri, Gölyazı Beldesi sınırları içinde yer alan Çobanyatağı ve Evci Beldesi'ndeki Miliç Çamlığı halkımızın geneline hitap etmektedir. Her yıl temmuzun son haftasında Kültür Bakanlığı ve Samsun Büyükşehir Belediyesi'nin katkılarıyla geleneksel olarak düzenlenen "Amazon Kültür ve Sanat Festivali" ilçemizin tanıtımına ve sosyal hayatına önemli katkılar yapmaktadır.
EKONOMİ İlçemiz ekonomisi tarıma dayalıdır. Tarla ziraatı genellikle fındık ve çeltik ağırlıklı olup, mısır, soya, fasulye kısmen de aile sebzeciliği yapılmaktadır. Hayvancılık bakımından besicilik ve aile hayvancılığı ön plandadır. Harici il ve ilçelere mevsimlik çalışmak için göç durumu yoktur. İlçede 11 Adet pirinç fabrikası, 10 Adet fındık fabrikası ve Fındık Tarım Satış Kooperatifi bünyesinde fındık fabrikası mevcut olup bu fabrikalar tarım sektörünün işlerliğini artırmakta ve önemli ölçüde işçi istihdam etmektedirler. Ayrıca Kastamonu Entegre Ağaç Sanayi ve Ticaret A.Ş, Mısırözü irmik fabrikası ve Berk Yem fabrikası ilçede faaliyet gösteren önemli kuruluşlardır. İlçemiz Karadeniz Sahil Yolu üzerinde bulunması sebebi ile modern dinlenme ve konaklama tesislerine sahiptir. Bu durum da hizmet sektöründe önemli bir girdi sağlamaktadır.
EĞİTİM VE KÜLTÜR İlçemiz eğitim yönünden son yıllarda önemli atılımlar yapmıştır. İlçemizde 11 Lise, 24 İlköğretim Okulu mevcut olup, bu okullarda eğitim ve öğretim gören öğrenci sayısı 14025, öğretmen sayısı ise 742 dir. 127 adet ilköğretim okulu taşımalı olarak eğitim ve öğretim yapmakta olup taşınan öğrenci sayısı 3006'dır. İlçe genelinde okuma-yazma oranı %99'dur. Yakın bir gelecekte okuma yazma bilmeyen kimse kalmaması için çaba sarfedilmektedir. İlçemizde Okul öncesi okullaşma oranı %10, İlköğretim de %99, Ortaöğretimde %60'dır. Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü'nde usta öğretici sayısı 32, Ücretli öğretmen sayısı 82'dir, toplam 4342 öğrenci bulunmaktadır. İlçemizde; 19 Mayıs Üniversitesi'ne bağlı olarak 2001-2002 yılında eğitime başlayan Meslek Yüksek Okulu'nda bilgisayar destekli muhasebe ve gıda teknoloji proğramın da toplam 463 öğrenci öğrenim görmektedir. Ayrıca Terme'de 4 adet matbaa faaliyetini sürdürmektedir. Kitapevi, sinema ve tiyatro yoktur.
SAĞLIK İlçemizde; 68 yatak kapasiteli 1 Devlet Hastanesi, 10 Sağlık Ocağı, faal 4 Sağlık Evi bulunmaktadır. Bu birimlerde toplam; 11 uzman hekim, 26 pratisyen hekim, 4 diş doktoru, 45 hemşire, 33 ebe, 28 sağlık memuru, 7 laboratuar teknisyeni, 7 röntgen teknisyeni, 7 anestezi teknisyeni, 1 çevre sağlık teknisyeni, 1 diş teknisyeni, 33 memur ve yardımcı hizmetli olmak üzere toplam 201 personel görev yapmaktadır.
ULAŞIM VE ALTYAPI DURUMU İlçemiz Samsun-Ordu karayolu üzerinde kurulu olduğundan dolayı bütün komşu il ve ilçelerle ulaşımda sorun yoktur. Köylerimizin kış aylarında ulaşıma kapanan yolu bulunmamaktadır. Bazı köy yollarının bakım ve onarıma ihtiyaçları bulunmaktadır. Bu yolların ıslahı için gerekli çalışmalar yapılmaktadır. Elektriksiz köy bulunmamaktadır. Mevcut 58 köyün 17 sinde içme suyu yoktur. Ancak ihale yapılmış olup, şu an su depolarının yapımı ve şebeke hattı borularının döşenmesine devam edilmektedir. İlçe merkezinde atık su teşkilatı mevcut olup, herhangi bir sorun yoktur. Köylerimizde ise fosseptik çukurlar kullanılmaktadır. Tüm köylerimizde telefon mevcut olup, bu konudaki hizmetler yeterlidir.
MAHALLİ İDARELER Belediyeler: İlçemizde Terme, Evci, Sakarlı, Kocaman, Bazlamaç, Ambartepe, Gölyazı, Hüseyinmescit, Söğütlü ve Kozluk olmak üzere 10 Belediye bulunmaktadır. Terme Belediyesi hariç diğer belde belediyelerinin önemli altyapı sorunları bulunmaktadır. Araç gereç ve parasal kaynak yönünden sıkıntı içerisindedirler.
ASAYİŞ VE GÜVENLİK İlçemizde asayiş ve güvenlik bakımından önemli bir sorun yoktur. Ancak son yıllarda Hint Keneviri ekimi görülmektedir. Asayişe müessir olaylara karşı hassasiyetle mücadele edilmektedir.
Polis Teşkilatı: İlçe Emniyet Müdürlüğü kendi binasında hizmet vermektedir. 1 Emniyet Müdürü, 1 Başkomiser, l Komiser Yardımcısı, 57 Polis Memuru, 5 Bekçi, 2 Teknisyen Yardımcısı, görev yapmaktadır. İlçe nüfusuna yöre polis kadrosu yetersizdir. Ayrıca 18 daireli lojmanı mevcuttur.
Jandarma Teşkilatı: İlçe Jandarma Komutanlığı l Subay, 9 Astsubay, 16 Uzman Çavuş ve 51 er ve erbaşla hizmet vermektedir. 4 adet lojman vardır. İlçe Jandarma Komutanlığı'na bağlı Merkez ve Miliç olmak üzere 2 Karakol mevcuttur.
LİNKLER:
